Rehberlik ve araştırma merkezleri, “il veya ilçelerdeki rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri ile özel eğitim hizmetlerinin planlanması, sunulması, koordineli bir şekilde yürütülmesi, sunulan hizmetlerin izlenmesi ve değerlendirilmesi amacıyla faaliyet yürüten kurumlardır.” şeklinde tanımlanmaktadır. Eğitim sürecinin önemli sacayağından biri olan rehberlik araştırma merkezleri (RAM) özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin ve eğitimin her kademesinde yer alan rehberlik ve psikolojik danışmanlık desteği ile bireylerin ilgi, yetenek ve kişilik özelliklerini keşfetmesinde, etkili kararlar almasına ve öğrencilerin iyilik hallerinin sürdürülmesine katkı sağlamaktadır. Yaklaşık 81 ilde toplam 252 adet rehberlik ve araştırma merkezinde binlerce psikolojik danışman, yüzlerce özel eğitim öğretmeni ve idareci ile yardımcı personel görev almaktadır.
Rehberlik ve araştırma merkezi çalışanlarının yıllardır çözüm beklediği sorunlar her gelen bakan ve genel müdürlerle birlikte çözümsüzlük yumağına dönmüştür. 2023 Eğitim Vizyon Belgesi’nde de yer alan, "Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinin (RAM) yapısı ve sunduğu hizmetler, merkezin işlevleri temelinde yeniden yapılandırılacaktır" alt hedefi kapsamında Rehberlik ve Araştırma Merkezi Yönergesi ve etik yönergesi yayımlanarak yürürlüğe girmesine rağmen çalışanların sorunları yıllardır görmezden gelinmektedir.
RAM’larda görev yapan psikolojik danışmanlar haftalık 18 saat, özel eğitim öğretmenleri ise son toplu sözleşme ile haftalık 18 saat ek ders ücreti almaktadırlar. 08:00-17:00 mesai saatleri içerisinde yıl boyu çalışmaktadırlar.
Bunun yanında RAM’larda görev yapan müdür yardımcıları da diğer kurum müdür yardımcılarına göre ek ders mağduru olmaktadırlar. Diğer eğitim kurumlarında görev yapan müdür yardımcıları haftalık 20 saat ek ders ücreti ve haftalık 3 saat nöbet görevi ile birlikte haftalık en az 23 saat ek ders ücreti almaktadırlar. RAM’larda görev yapan müdür yardımcıları ise 08:00-17:00 mesai saatlerine riayet etmelerine rağmen haftalık sadece 19 saat ek ders ücreti verilmektedir. Ayrıca nöbet ücreti vb. alamamaktadır. Hizmet ettiği nüfus 500.000’e kadar olan RAM’ların bir müdür yardımcısı normu bulunmakta müdür yardımcıları hem idari işler hem de kurul başkanlığı ve diğer ekstra görevleri yaparak emsal idarecilere göre daha fazla yıpranmaktadır. Bu mağduriyeti gidermek için her 100 bin nüfusa bir müdür yardımcısı normu verilmelidir.
Anayasamızda yer alan eşitlik ilkesine istinaden RAM’larda görev yapan müdür yardımcılarına da en az haftalık 23 saat ek ders ödemesi yapılmalı, diğer kurum müdür yardımcılıklarındaki gibi ek ders ödemesi eşitlenmelidir. Aynı şekilde RAM’larda görev yapan merkez müdürlerinin de son toplu sözleşme ile 24 olan haftalık ekders ücreti +1 eklenerek Ocak 2022 itibariyle 25 saat olarak güncellenmiştir.
Ek ders sorunlarının en kısa sürede çözülerek RAM’ların çağdaş Türk Eğitim Sisteminde önemli birer köşe taşı olduğu göz ardı edilmemelidir. RAM’ların fiziki ve donanımsal nitelikleri ile çalışanlarının mesleki niteliğinin artırılması ve personel motivasyonunun yüksek tutulması ile insan kaynaklarının etkin kullanabilecek bir yapıya kavuşması gerektiği aşikârdır.
Bu minvalde yetkililerin RAM’ların eğitim sistemimizde üvey evlat olmadıklarını RAM çalışanlarına hissettirilmesi diğer eğitim kurumlarıyla eşit ve hakkaniyet çerçevesinde değerlendirmesi gerekmektedir. Eşit işe eşit ücret düsturuyla RAM’larda çalışan müdür yardımcılarının mağduriyetleri giderilmeli, 252 RAM müdür yardımcısı görmezden gelinmemelidir.
MERKEZ YÖNETİM KURULU