Özlük-Hukuk Açılan Davalar

ANKARA NÖBETÇİ İDARE MAHKEMESİ BAŞKANLIĞINA

 

DAVACI                   :Üyesi Güngör DAL’ı() temsilen Eğitim ve Bilim İşgörenleri Sendikası(EĞİTİM-İŞ)

 

DAVALI                   :Hacettepe Üniversitesi Rektörlüğü-ANKARA

 

TEBLİĞ T.               :………..

 

KONU                       :Hacettepe Üniversitesi Personel Daire Başkanlığının 21.11.2016 tarih ve 1750 sayılı işleminin(EK-1) iptali ile birlikte mahrum kalınan “yükseköğretim tazminatı ve akademik teşvik ödeneğinin” idareye başvuru tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi talebi hakkındadır.

 

AÇIKLAMALAR

1- Müvekkil Sendika üyesi Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarında kadro karşılığı olmak üzere sanat uygulatıcısı olarak 36 yıldır görev yapmaktadır.

 

2-Müvekil sendika üyesi, 05.11.2014 tarih ve 6564 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu’na ek olmak üzere getirilen hüküm ile öngörülen yükseköğretim tazminatı ve akademik teşvik ödeneğinden yararlanma talebinde bulunmuş, davalı idare ise, sözleşmeli personel statüsünde olduğu gerekçesi ile anılan ödemelerin yapılmasının mümkün olmadığı yönünde işlem tesis etmiştir.

 

3- Anılan işlem aşağıda izah edilecek gerekçeler doğrultusunda hukuka aykırı olup iptali için işbu davanın açılması zorunlu olmuştur.

 

2914 sayılı Yüksek Öğretim Personel Kanunun 15 inci maddesinde;

 

Devlet konservatuvarlarının öğretim elemanları:

  Madde 15 – (Değişik: 22/8/1989 - KHK - 378/8 md.)

  Yükseköğretim kurumlarının 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik ek geçici 16  ncı  maddesinde  unvanları  belirtilen  personeli,  Yükseköğretim  Kurulunun onayı ile sözleşmeli olarak istihdam edilebilir. Bu elemanların sözleşme esasları, bunlara ödenebilecek ücretin üst sınırları ve sağlanacak sosyal yardımlar ile diğer mali haklar; Yükseköğretim Kurulunun önerisi, Maliye ve Gümrük Bakanlığının görüşü üzerine Bakanlar Kurulunca kararlaştırılır.

 

denilmiş, bununla birlikte; 27.2.1984 tarih ve 84/7784 sayılı “Yüksek Öğretim Kurumlarına Bağlı Devlet Konservatuarlarında Sanatçı Öğretim Elemanlarının Sözleşmeli olarak Çalıştırılmasına Dair Karar”da;

 

 

BİRİNCİ BÖLÜM

AMAÇ, KAPSAM, TANIMLAR AMAÇ :

MADDE 1. Bu Kararın amacı 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 15 inci maddesi uyarınca sözleşmeli olarak çalıştırılma esaslarını , bunlara ödenebilecek sözleşme ücretlerinin alt ve üst sınırlarını, sağlanacak sosyal yardımlar ile hususları tanzim etmektir.

 

KAPSAM : MADDE 2. Bu karar ,28/3/1983 tarihli ve2809 sayılı Kanun gereğince Mimar Sinan .Hacettepe , Dokuz Eylül Üniversitelerinin Güzel Sanatlar Fakültelerine bağlanan İstanbul ,Ankara ve İzmir Devlet Konservatuvarları ile İstanbul Teknik Üniversitesine bağlannan , İstanbul Türk Musiki Devlet Konservatuvarları , Ege Üniversitesi Devlet Türk Musukisi Konservatuvarları Türk ve yabancı uyruklu öğretim elemanlarını ,sanat ve sahne uygulatıcıları ihtiva eder.

 

TANIMLAR :

MADDE 3.Bu Kararda geçen “Konservatuvarlar” sözü ile Ankara ,İstanbul ,İzmir Devlet Konservatuvarları ile İstanbul Türk Musukisi Konservatuvarları ; “Devlet Sanatçısı “sözüyle 23/6/1981 tarih ve17379 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanan yönetmeliğe göre bu ünvanı alan öğretim elemanları ; “ Sanatcı Öğretim Elemanı” sözüyle yukarıda sözü edilen Devlet Konservatuvarlarından veya dengi yurtiçi ve yurtdışı yükseköğretim kurumlarında orta öğretimden sonra en az iki yıl yüksek sanat öğrenimi görenler, (İstanbul Türk Musikisi Devlet Konservatuvarında bu şartlar aranmayabilir.) “Sanat Uygulatıcıları” sözüyle Konservatuvarlardaki repertitör, korrepetitor ve bale piyanisleri ; “Sahne Uygulatıcıları “sözü ile Konseervatuvalardaki luthiye ,akordör ve notisler ; ifade edilmektedir.

 

denilmek suretiyle Devlet Konservatuvarında sözleşmeli sanatçı öğretim elemanlarının istihdamına ilişkin genel çerçeve çizilmiştir.

 

Bununla birlikte anılan kararda;

 

“ Sanatçı Öğretim Elemanı”: Devlet Konservatuvarlarından veya dengi yurtiçi ve yurtdışı yükseköğretim kurumlarında orta öğretimden sonra en az iki yıl yüksek sanat öğrenimi görenler, (İstanbul Türk Musikisi Devlet Konservatuvarında bu şartlar aranmayabilir.)

 

 “Sanat Uygulatıcıları” :Konservatuvarlardaki repertitör, korrepetitor ve bale piyanisleri ;

 

 “Sahne Uygulatıcıları: Konservatuvarlardaki luthiye, akordör ve notisler

 

tanımlarına yer verilmiştir.

 

Bilindiği üzere 05.11.2014 tarih ve 6564 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu’na ek olmak üzere;

 

Yükseköğretim tazminatı ⁽¹⁾

Ek Madde 3 – (Ek: 5/11/2014-6564/1 md.)

Devlet Memurları Kanununa tabi en yüksek Devlet memuru brüt aylık (ek gösterge dâhil) tutarının;

a) Profesör kadrosunda bulunanlara %100’ü,

b) Doçent kadrosunda bulunanlara %100’ü,

c) Yardımcı Doçent kadrosunda bulunanlara %100’ü,

d) Araştırma Görevlisi kadrosunda bulunanlara %115’i,

e) Öğretim Görevlisi ve Okutman kadrosunda bulunanlara %115’i,

f) Uzman, Çevirici ve Eğitim-Öğretim Planlamacısı kadrosunda bulunanlara %115’i,

oranında her ay yükseköğretim tazminatı ödenir.

Bu tazminata hak kazanılmasında ve ödenmesinde aylıklara ilişkin hükümler uygulanır. Bu maddeye göre ödenecek tazminat, damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmaz ve ilgili mevzuatı uyarınca ödenmekte olan zam, tazminat, ödenek, döner sermaye ek ödemesi, ikramiye, ücret ve her ne ad altında olursa olsun yapılan benzeri ödemelerin hesabında dikkate alınmaz.

 

Akademik teşvik ödeneği ⁽¹⁾

 

Ek Madde 4 – (Ek: 5/11/2014-6564/2 md.)

Her bir takvim yılı için, bir önceki yıl, bilim, teknoloji ve sanata katkı sağlayıcı nitelikte yurt içinde veya yurt dışında sonuçlandırılan proje, araştırma, yayın, tasarım, sergi, patent ile çalışmalarına yapılan atıflar, bilim kurulu bulunan uluslararası düzeydeki toplantılarda tebliğ sunma ve almış olduğu akademik ödüller esas alınarak öğretim elemanları için yüz puan üzerinden yıllık akademik teşvik puanı hesaplanır.

Akademik teşvik puanı otuz ve üzerinde olanlara, Devlet Memurları Kanununa tabi en yüksek Devlet memuru brüt aylık (ek gösterge dâhil) tutarının;

a) Profesör kadrosunda bulunanlar için %100’üne,

b) Doçent kadrosunda bulunanlar için %90’ına,

c) Yardımcı Doçent kadrosunda bulunanlar için %80’ine,

d) Araştırma Görevlisi kadrosunda bulunanlar için %70’ine,

e) Öğretim Görevlisi ve Okutman kadrosunda bulunanlar için %70’ine,

f) Uzman, Çevirici ve Eğitim-Öğretim Planlamacısı kadrosunda bulunanlar için %70’ine,

aldıklarıakademik teşvik puanının yüze bölünmesi suretiyle bulunacak oranın uygulanması suretiyle hesaplanan tutarda akademik teşvik ödeneği verilir.

 

Bu madde uyarınca yapılacak ödeme; bu Kanun uyarınca aylık ödendiği sürece ve kadrolarının bulunduğu yükseköğretim kurumları tarafından şubat ayının on beşinden itibaren on iki ay süreyle her ayın on beşinde yapılır, damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmaz. İlgili mevzuatı uyarınca ödenmekte olan zam, tazminat, ödenek, döner sermaye ek ödemesi, ikramiye, ücret ve her ne ad altında olursa olsun yapılan benzeri ödemelerin hesabında dikkate alınmaz.

 

Bilim alanlarının özellikleri ve öğretim elemanlarının unvanlarına göre akademik teşvik puanlarının hesaplanmasında esas alınacak faaliyetlerin ayrıntılı özellikleri ve bu faaliyetlerin puan karşılıkları, akademik teşvik toplam puanının %30’unu geçmemek üzere her bir akademik faaliyet türünün toplam puanın hesaplanmasındaki ağırlıkları, akademik teşvik puanının hesaplanmasına ilişkin usul ve esaslar ile bu hesaplamaları yapacak komisyonun oluşumu ile diğer hususlar; Yükseköğretim Kurulunun önerisi, Maliye Bakanlığının görüşü ve Millî Eğitim Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulu tarafından yürürlüğe konulan yönetmelikle belirlenir.

Bu madde hükümleri, Türk Silahlı Kuvvetleri kadrolarında bulunan öğretim elemanları hakkında da uygulanır.

 

hükümleri eklenmiştir.

 

Söze konu hükümler doğrultusunda üniversitelerde görevli tüm akademik personelin mali durumlarının iyileştirilmesi öngörülmüştür.

 

Ancak anılan yükseköğretim tazminatı ve akademik teşvik ödeneğinden, Devlet Konservatuvarlarında  84/7784 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ve 2912 sayılı Kanun’un 15. Maddesi kapsamında kadrolu olarak görev yapan sözleşmeli sanatçı öğretim elemanı, sanat uygulatıcısı ve sahne uygulatıcıları yararlandırılmamaktadır.

 

Davaya konu davalı idarenin işlemi ile de müvekkilin akademik teşvik ödeneği ve yükseköğretim tazminatını ödenmesi talebini kendisinin sözleşmeli olarak istihdam edildiği ve tip sözleşmesinde yer almadığı gerekçesi ile reddedilmiştir.

 

Oysa ki bu personelin sözleşmeli olarak çalışıyor olması nedeniyle akademik personel kavramının dışında değerlendirilmeleri mümkün değildir. Nitekim anılan istihdam da kadro karşılığı sözleşme ilişkisidir.  Bilindiği üzere kadro karşılığı sözleşme esası, tabi olduğu kanunda aynı işi yapan, aynı hizmeti gören kadrolarla eşit haklara sahip olmaları güvencesini sağlamaktadır. 

 

Sözleşmeli olarak istihdam edilmesine rağmen bu personel diğer akademik personelden farksız olarak, Bölüm, Anasanat Dalı başkanı olabilmekte, yardımcı doçent, doçent ve profesör unvanlarını alabilmekte, ek ders ücreti alabilmekte, döner sermaye işletmelerine katkı payı alabilmekte ve Tez Danışmanlığı ve jüri üyeliği yapabilmektedirler.   

 

Üniversitelerde görevli diğer akademik personel ile aynı işi yapan, aynı statüye tabi olan Konservatuvar bünyesinde etkin olarak eğitim öğretim faaliyetlerini bizzat yürüten sözleşmeli sanatçı öğretim elemanı, sanat uygulatıcısı ve sahne uygulatıcılarının bu haklardan faydalanamaması Anayasanın 10. Maddesinde yer alan “eşitlik” ilkesine aykırı olduğu gibi kamu çalışma hayatının temel ilkelerinden “eşit işe eşit ücret” ilkesine de açıkça aykırıdır.

 

İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinin 23. Maddesinde aynen;

1. Her şahsın çalışmaya, işini serbestçe seçmeye, adil ve elverişli çalışma şartlarına ve işsizlikten korunmaya hakkı vardır.
2. Herkesin, hiçbir fark gözetilmeksizin, eşit iş karşılığında eşit ücrete hakkı vardır.
3. Çalışan her kimsenin kendisine ve ailesine insanlık haysiyetine uygun bir yaşayış sağlayan ve gerekirse her türlü sosyal koruma vasıtalarıyla da tamamlanan adil ve elverişli bir ücrete hakkı vardır.
4. Herkesin menfaatlerinin korunmasi için sendikalar kurmaya ve bunlara katılmaya hakkı vardır.

Denilmiş, bununla birlikte Türkiye tarafından da onaylanarak iç hukuk mevzuatının parçası haline gelen ve 100 Nolu ILO Sözleşmesinin 1. Maddesinde;

 

"Eşit değerde iş için erkek ve kadın işçiler arasında ücret eşitliği" deyimi, cinsiyet esasına dayanan bir ayırım gözetmeksizin tesbit edilmiş bulunan ücret hadlerini ifade eder. 

 

İfadesi yerini bulmuştur.

 

Anayasanın 55. Maddesinde;

VII. Ücrette adalet sağlanması

MADDE 55. – Ücret emeğin karşılığıdır.

Devlet, çalışanların yaptıkları işe uygun adaletli bir ücret elde etmeleri ve diğer sosyal yardımlardan yararlanmaları için gerekli tedbirleri alır.

(Değişik: 3.10.2001-4709/21 md.)Asgarî ücretin tespitinde çalışanların geçim şartları ile ülkenin ekonomik durumu da gözönünde bulundurulur.

denilerek, devletin ücrette adaletin sağlanması konusundaki yükümlülüğü açıkça ifade edilmiştir.

 

Tip sözleşmelerinde davaya konu mali hükümlerin bulunmuyor olması bu mali hükümlerden faydalanamayacakları anlamına gelmemekte olup, tip sözleşme, işveren ile personel  arasında akademik görevleri yerine getirmek için öngörülen bir istihdam ilişkisi sağlamaktadır. Mali haklardan faydalanmalarına ilişkin hususlar ise meri mevzuat uyarınca belirlenecektir. Örneğin çocuk ve aile yardımı da tip sözleşmede yer almamasına rağmen meri mevzuatın gereği olarak ödenmektedir.

 

Bu anlamda yukarıda yer verdiğimiz Yüksek Öğretim Personel Kanununda akademik teşvik ödeneği ve yükseköğretim tazminatının düzenlendiği hükümde sözleşmeli sanatçı öğretim elemanı, sanat uygulatıcısı ve sahne uygulatıcılarına doğrudan lafzi olarak yer verilmemiş olması da bu personele anılan ödemelerin yapılmayacağı şeklinde yorumlanamaz. Nitekim bilindiği üzere Anayasanın 90. Maddesinde ifade edildiği üzere usulüne uygun uluslararası sözleşmeler kanun hükmünde iç hukukun bir parçası haline gelmekte ve temel haklarla karşılaştırıldığında öncelikli olarak uygulanmak durumunda olduğu yine anayasada ifadesini bulmuştur. Bu itibarla Türkiyenin taraf olduğu işaret ettiğimiz sözleşmelerde eşit işi yapan personelin eşit mali haklardan yararlanması gerektiğine yönelik taahhüdü davaya konu işlemin hukuka aykırılığını ortaya koymaktadır.

 

Kaldı ki anılan yasa, tüm akademik personeli kapsayacak şekilde düzenlenmiş olup sözleşmeli olan akademik personelin dışarda bırakılmasına yönelik bir düzenleme ya da bu personeli dışarda bırakmak istediğine dair bir esas da içermemektedir. Yasanın yürürlüğe girdiği tarihte bizzat Başbakan tarafından konu ile ilgili olarak yapılan açıklamalarda tüm akademik camiaya yönelik olarak bu uygulamanın öngörüldüğü ifade edilmiştir. Kaldı ki doğrudan akademik eğitimin içerisinde olmayan, akademik kurallarda oy kullanma hakkı dahi olmayan uzmanlar, çeviriciler dahi anılan yasadan faydalanmakta ve bu ödemeleri alabilmektedir. Anılan durumda doğrudan akademik eğitimin içerisinde olan sözleşmeli sanatçı öğretim elemanı, sanat uygulatıcısı ve sahne uygulatıcıları yararlandırılmaması açıkça hukuka aykırıdır.

 

SONUÇ ve İSTEM:

Yukarıda arz ve izah olunan nedenler ve mahkemece resen gözetilecek hususlar dikkate alınarak;

 

Hacettepe Üniversitesi Personel Daire Başkanlığının …………tarih ve ……….sayılı işleminin iptali ile birlikte mahrum kalınan “yükseköğretim tazminatı ve akademik teşvik ödeneğinin” idareye başvuru tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte ödenmesi ile yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini saygılarımızla arz ve talep ederiz.